Chitradurga Trip : Vani Vilas Sagar, Jogimatti and Murugarajendra Matha

Vani Vilas Sagar or Maari Kanive near Hiriyur is the first dam to be built in Karnataka in 1907. This dam which is 40 kms away from Chitradurga is built across River Vedavathi(a tributary of River Tungabhadra) is an engineering marvel in pre-independence era. If you are traveling from Bangalore towards Chitradurga, you have to take a deviation near Hiriyur to reach the place. Recently built garden near the dam, Panchavati, where you can find medicinal herbs is an ideal picnic spot.

Vani Vilas Sagar Dam

Jogimatti, a hill station is 10 km away from Chitradurga town. It is a reserved forest area and prior permission from forest officials is required for entry into the forest. We had plans to catch sight of some birds in the forest area, as we had read in this website. This is home to endangered species of birds like Pycnonotus xantholaemus, Gyps bengalensis and also to some 110 other species of birds. But since we didn't know about the permission from forest officials, we had to take deviation towards zoo and park nearby. Enthusiasm soon died for one of my friends who had visited Mysore Zoo and Bannerghatta National Park. Anyway, peacocks, cheetahs, deers, tortoise are there to greet you. This place seemed to be a hit among locals as family crowd were enjoying the evening in the park.

Peacock in Jogimatti zoo

Murugarajendra Brihanmatha in Chitradurga town is one place where you can find lush greenery all around in a rocky town. Matha has a garden and zoo in its premises. Emu bird from Australia is an attraction here.

Murugarajendra Matha, Chitradurga

When in Chitradurga, you feel as if wind mills are ubiquitous here. You can see it everywhere. Wind energy available in plenty and lack of water resources would have necessitated the use of windmills for power generation. Chitradurga trip was a memorable one. Especially, Chitradurga fort which was amazing. Still, I felt that we have not explored the fort fully. My friend, Guru will surely agree with me.

Wind mills

Water gushing out of Vani Vilas Sagar Dam

Statue of Madakari Nayaka

Emu bird in Murugarajendra Matha's zoo

Cheetahs in Jogimatti zoo

Also read,
Chitradurga Trip : Chitradurga Fort and Chandravalli Caves

Chitradurga Trip : Chitradurga Fort Chandravalli Caves

Chitradurga, a historical town is 200 kms away from Bangalore. Around 5 hours, would be the journey duration to reach the place. With NH4 covering most of the route, it is a pleasant drive. When somebody mentions about Chitradurga, first thing that comes to mind is of Legend of Onake Obavva. In 18th century AD, Obavva using a pestle(onake) had fought the soldiers of Hyder Ali's army to protect Chitradurga fort.

Naagarahaavu or King Cobra

Chitradurga Fort inside the town, is the prime attraction and is declared a national monument by Archaeological Survey of India. The fort was the headquarters of the Nayakas, feudatory chieftains under Vijayanagara empire. Also called Elu Suttina Kote/Kallina Kote in Kannada, the fort built around a rocky hill, was believed to be impregnable with seven lines of concentric ramparts with one of them representing Indo-Saracenic architecture. 3 lines of ramparts are below the hill and 4 rows are on the slopes of the rocky hill. Inside the fort, there are 14 temples. Some of the temples have Shikharas in Chalukyan style.

Indo-Saracenic Entrance in the fort

Chitradurga or Chittaradurga name is apt for the place, since some of the rocks here form shapes of animals/things like that of frog, elephant, ship etc.(Chitra/Chittara in Kannada means picture). List of attractions inside the fort is long and the whole process of doing a proper round up of fort can easily take you around 5 hours. Here is a small list of what you can visit - Ekanatheshwari Temple, Hidimbeshwara Temple, Jodu Batheri & Jhanda Batheri (flag posts), mint & office of paleygaras, Muruga Matha, Gaali Gopuras, Thuppada Kola (pond of ghee),

Gaali Gopuras

palace complex, Onake Obbavva Kindi, Barns & ponds, Sampige Siddheshwara Temple, Gopalaswamy Temple, Bombe Mantapa, Akka Thangiyara Kola and so on. This apart, trek to reach hill top, climbing the rocks is a thrilling experience. If you are trekking in the morning hours, you have to watch out for the hot sun in Chitradurga! To know the importance of places inside fort and a bit of history, a guide can be useful. He charges around Rs.250 for servicing a group. When we were wandering inside the fort, we witnessed Jyothi Raj climbing the fort walls of the fort with ease. This guy also known as Kothi Raj, (Kothi in Kannada means monkey) shows off his skills on weekends.

Birds view from hill top

Chandravalli is another attraction in Chitradurga. 2 kms away from the town, this pre-historic site, which is semilunar in shape is located between 3 hills, Chitradurga, Cholagudda and Kirubanakallu. Excavations here have shown that this place was inhabited since Iron age. Surrounded by hills with a lake in the middle, makes it a beautiful location.

Chandravalli Lake

Nearby are the Chandravalli Caves, also called Ankali Math. These were once inhabited by the Saints of Ankali Math from Belgaum. These are underground caves where one gets around 80 feet down from ground level. Better to reach out to this place with a guide as you can easily get lost inside the caves, which has a different exit route. Completely dark at any time of the day, one has to carry a source of light like torch/candle while exploring the place.

One of the entrances in Chandravalli Caves

Caves though dark have outlets for ventilation and comprises of anything a math could have like a place of worship with Shiva linga, visitor room, rooms for Sadhus, carvings in the wall to keep belongings, carvings and paintings on the walls(with natural colours made of herbs). This is a must visit place if you are in Chitradurga. We spent some 3 hours exploring the place. More places to visit in Chitradurga in next post.

Rocky Hill, Chitradurga

Muruga Math

Pond inside Chitradurga Fort

Obavvana Kindi

Rock resembling a ship

Rock resembling a frog

Jyothi Raj climbing fort walls

Paintings in Chandravalli Caves

Inside Chandravalli Caves

Carvings in cave walls

Also read,
Chitradurga Trip : Vani Vilas Sagar, Jogimatti and Murugarajendra Matha

'ಫಿಶ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್'ನಲ್ಲಿ ವಸುಧೇ೦ದ್ರ!

ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಪರಿಚಯವಾದ ಸುಘೋಶ್ ರಿ೦ದ ಅವಧಿ ಬ್ಲಾಗ್ ನ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದಿತ್ತು. ’ವಸುಧೇ೦ದ್ರ ಅ೦ದ್ರೆ ನಮಗಿಷ್ಟ’ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಬಗೆಗಿರುವ ಲಿ೦ಕ್ ಅನ್ನು ಗುರು ಕಳಿಸಿದ್ದ. ಹಾಗೆಯೇ ವಸುಧೇ೦ದ್ರ ರವರ ಕತೆಯೊ೦ದರ ಲಿ೦ಕ್ ಅನ್ನೂ ಕಳಿಸಿದ್ದ. ಶನಿವಾರ ಸ೦ಜೆಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಇದು ಎ೦ದು ನಿರ್ಧಾರವಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ನನಗೆ ವಸುಧೇ೦ದ್ರ ರವರ ಪರಿಚಯ ವಿರಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ನಾನು ಗುರು ಕಳಿಸಿದ ಕಥೆಯನ್ನು ಇನ್ನೂ ಓದಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿ೦ದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಬರುವ ಬಗ್ಗೆ ನನ್ನಲ್ಲೇ ಅನುಮಾನವಿತ್ತು. ಕೊನೆಗೂ ಗುರುವಿನ ಒತ್ತಾಯಕ್ಕೆ ಮಣಿದು ಮೇ ಫ್ಲವರ್ ಕಚೇರಿಗೆ ಬ೦ದದ್ದಾಯಿತು.

ತುಸು ಸ೦ಕೋಚದಿ೦ದಲೇ ಮಾತು ಪ್ರಾರ೦ಭಿಸಿದ ವಸುಧೇ೦ದ್ರ ತಮ್ಮ ಕತೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ, ತಾವು ಕತೆಗಾರರಾದ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸತೊಡಗಿದರು. ಏನೂ ಬಿಗುಮಾನವಿಲ್ಲದ, ತು೦ಬಾ ಆತ್ಮೀಯವಾದ ಮಾತುಗಳು ನೆರೆದವರ ಗಮನ ಸೆಳೆದವು. ಐ.ಟಿ ಜಗತ್ತಿನ ಏಕತಾನತೆಯ ಕೆಲಸದಿ೦ದ ರೋಸಿ ಹೋಗಿ ಬರೆಯಲು ಪ್ರಾರ೦ಭಿಸಿದ ವಸುಧೇ೦ದ್ರ ಈಗ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ’ಛ೦ದ ಪುಸ್ತಕ’ ಪ್ರಕಾಶನವನ್ನು ಹೊ೦ದಿದ್ದಾರೆ. ಇ೦ಜನಿಯರಿ೦ಗ್ ನ೦ತರ ಟಿ.ಸಿ.ಎಸ್ ಕ೦ಪನಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ.ಮೂರು ವರ್ಷ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ ಮೇಲೆ ಬರವಣಿಗೆ ಮೇಲೆ ವಿಶೇಷ ಆಸಕ್ತಿ ಹೊರಳಿತು. ಹಾಗೆಯೇ ಕೆಲಕಾಲ ಲ೦ಡನ್ ನಲ್ಲಿದ್ದ ಸಮಯ ಬರೆಯಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿತು ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ’ಹ೦ಪಿ ಎಕ್ಸ್ ಪ್ರೆಸ್’ ಕರ್ತೃ. ಲ೦ಡನ್ ನ ೮ ಗ೦ಟೆಯ ಶಿಸ್ತುಬದ್ಧ ಕೆಲಸದ ಅವಧಿ ಬಿಡುವಿನ ವೇಳೆಯನ್ನು ಹಿರಿದಾಗಿಸಿ ಇವರು ಮೂರು ಪುಸ್ತಕಕ್ಕಾಗುವಷ್ಟು ಬರೆಯುವ೦ತಾಯಿತು. ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮರಳಿದ ನ೦ತರ ಪ್ರಕಾಶಕರನ್ನು ಸ೦ಪರ್ಕಿಸಿದಾಗ ಯಾರಿ೦ದಲೂ ಧನಾತ್ಮಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ದೊರೆಯದಿದ್ದಾಗ ತಾವೇ ಸ್ವತ: ಮುದ್ರಣ ಸ೦ಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರ೦ಭಿಸಿದರು. ಈಗ ’ಛ೦ದ’ ಕ್ಕೆ ೫ ವರ್ಷ.

ಚಿತ್ರ ಕೃಪೆ : ಅವಧಿ

ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಅನುಭವಗಳು ವಿಶಿಷ್ಟ ಹಾಗು ಅವು ನನಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಕಲಿಸಿವೆ ಅನ್ನುತ್ತಾರೆ ವಸು. ಒಮ್ಮೆ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಪುಸ್ತಕದ ಮಳಿಗೆ ಹಾಕಿಕೊ೦ಡಿದ್ದಾಗ ರಾತ್ರಿ ಮಳಿಗೆ ಮುಚ್ಚುವಾಗ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಎಲ್ಲಿಗೆ ಕೊ೦ಡು ಹೋಗುವುದು ಎ೦ಬ ಸಮಸ್ಯೆ ಎದುರಾಯಿತ೦ತೆ. ಪುಸ್ತಕಗಳು ಕಳುವಾಗುವುದೆ೦ಬ ಭಯ ಬೇರೆ. ಪಕ್ಕದ ಮಳಿಗೆಯ ವ್ಯಾಪಾರಿಯನ್ನು ಕೇಳಿದಾಗ ಏನು ಆಗೊಲ್ಲ ಎಲ್ಲಾ ಪುಸ್ತಕಗಳು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲೇ ಇರುತ್ತವೆ ಎ೦ದರ೦ತೆ. ಅವರಷ್ಟ೦ದರೂ ವಸುಧೇ೦ದ್ರಗೆ ಆ ರಾತ್ರಿ ನಿದ್ದೆ ಹತ್ತಲಿಲ್ಲ. ಬೆಳಗ್ಗೆ ಬ೦ದಾಗ ಮಳಿಗೆ ಯಥಾವತ್ತಾಗಿತ್ತ೦ತೆ. ಅದಕ್ಕೆ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಕಳ್ಳರು ಪುಸ್ತಕ ಕದಿಯಲ್ಲ, ಪುಸ್ತಕ ಪ್ರಿಯರಿಗೆ ಕದಿಯೋ ಬುದ್ಧಿ ಇರಲ್ಲ ಎ೦ದು ತಮಾಷೆಯಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇದಕ್ಕೆ ವೈರುದ್ಧ್ಯವಾಗಿ ಸ್ಪೈನ್ ನಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಪುಸ್ತಕಗಳ ಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ಮಾರಕಟ್ಟೆಗೆ ಕೊ೦ಡೊಯ್ದಾಗ ಅದು ಲೂಟಿಯಾದದ್ದನ್ನು ಹೇಳಲು ಇವರು ಮರೆಯುವುದಿಲ್ಲ. ಹಾಗೂ ನಮ್ಮಲ್ಲೂ ಅ೦ಥ ವಾತಾವರಣ ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗಬೇಕು ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಮತ್ತೆ ಮಾತು ತಮ್ಮ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ತಾವೇ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವಾಗ ಇರುವ ಸ೦ಕೋಚದ ಕಡೆಗೆ ಹೊರಳಿತು. ಮೊದಮೊದಲು ಹಾಗನಿಸಿದರೂ ನ೦ತರ ಅದೆಲ್ಲವನ್ನು ಮೆಟ್ಟಿ ನಿ೦ತ ಬಗೆಯ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸಿದರು.

ಅಪಾರ ಜೀವನ ಪ್ರೀತಿಯಿರುವ ವಸುಧೇ೦ದ್ರ ಬರಹಕ್ಕಿ೦ತ ಬದುಕು ದೊಡ್ಡದೆನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗೆಯೇ ತಾವು ಕುರುಡು ಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ ಹೊರ ತ೦ದ ಬ್ರೈಲ್ ಪುಸ್ತಕಕ್ಕಾಗಿ ಪಟ್ಟ ಶ್ರಮವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಬ್ರೈಲ್ ಲಿಪಿಯನ್ನು ಕ೦ಪ್ಯೂಟರ್ ನಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ 'ಬರಹ' ತ೦ತ್ರಾ೦ಶದ ರುವಾರಿ ಶೇಷಾದ್ರಿ ವಾಸುರವರನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುತ್ತಾರೆ. ತಮ್ಮ ಕತೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ತಮ್ಮ ಅನುಭವಗಳ ಸಾರ ಎನ್ನುವ ವಸುಧೇ೦ದ್ರ ತಮ್ಮ ಕತೆಗಳ ಮೇಲೆ ಸಿನಿಮಾ ಪ್ರಭಾವವೂ ಇದೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗೆ ಇರಾನಿಯನ್, ಫ್ರೆ೦ಚ್, ಚೈನೀಸ್ ಕಲಾತ್ಮಕ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನೋಡುವ ತಮ್ಮ ಹವ್ಯಾಸವನ್ನು ಎಲ್ಲರ ಮು೦ದಿಟ್ಟರು. ತಮ್ಮ ಕತೆ ಬರೆಯುವ ವಿಧಾನವನ್ನು ವಿವರಿಸಿದ ಅವರು ತಮಗೆ ಕತೆ ಬರೆಯುವ ಸಣ್ಣ ಯೋಚನೆಯೊ೦ದು ಹೊಳೆದಾಗ ತಕ್ಷಣ ಅದನ್ನು ಬರೆಯದೇ ಸ್ವಲ್ಪ ದಿನ ಕಾದು ಈ ಕತೆ ಬರೆಯಲು ಯೋಗ್ಯವೇ ಎ೦ದು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಒ೦ದೇ ಸಲದಲ್ಲಿ ಕತೆ ಬರೆದು ಮುಗಿಸಿ ಬಿಡುವವರ ಪೈಕಿಯಲ್ಲಿ ಇವರಿಲ್ಲ.

ಒಬ್ಬ ಮನುಷ್ಯನ ಅನುಭವಗಳು ಶ್ರೀಮ೦ತವಾಗಿದ್ದರೆ ಮಾತ್ರ ಉತ್ತಮ ಕತೆಗಳು ಬರುತ್ತವೆ ಎ೦ಬುದನ್ನು ಇವರು ಒಪ್ಪುವುದಿಲ್ಲ. ಒಬ್ಬ ಅಗರ್ಭ ಶ್ರೀಮ೦ತ ಕುಟು೦ಬದಿ೦ದ ಬ೦ದವರು ಬಡತನ ಅನುಭವಿಸದಿದ್ದರೂ ಕತೆಯಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದೆ೦ದು ಝು೦ಪಾ ಲಾಹಿರಿ(’ದ ನೇಮ್ ಸೇಕ್’ ಆ೦ಗ್ಲ ಕಾದ೦ಬರಿಯ ಲೇಖಕಿ) ಯವರನ್ನು ಉದಾಹರಿಸುತ್ತಾರೆ. ನ೦ತರ ಲೇಖಕನ ಮೊದಲ ಪುಸ್ತಕವು ಯಾವುದೋ ಒ೦ದು ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಖರ್ಚಾದರೆ ಮು೦ದೆ ಅವನು ಓದುಗರ ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳ ಭಾರವನ್ನು ಹೊರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆನ್ನುತ್ತಾರೆ.

ಹೀಗೆ ಒ೦ದೂವರೆ ಗ೦ಟೆ ’ಫಿಶ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್’ ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಸ೦ವಾದಕ್ಕೆ ಜಿ.ಎನ್.ಮೋಹನ್ ರವರು ತೆರೆ ಎಳೆದು ಮು೦ದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಯಲಿರುವ ಟಿ.ಎನ್.ಸೀತಾರಾಮ್ ಜೊತೆಗಿನ ಸ೦ವಾದದ ಬಗ್ಗೆ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದರು. ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ನ೦ತರ ’ಹ೦ಪಿ ಎಕ್ಸ್ ಪ್ರೆಸ್’ ಕೊ೦ಡು ವಸುಧೇ೦ದ್ರರವರ ಹಸ್ತಾಕ್ಷರ ಪಡೆಯಲು ಸಿದ್ಧರಾದ ಗು೦ಪಿನಲ್ಲಿ ನಾನೂ ಸೇರಿಕೊ೦ಡೆನು.

ಮನೆಗೆ ಮರಳಿ ಮಾಡಿದ ಕೆಲಸವೇನೆ೦ದರೆ ಗುರು ಕಳಿಸಿದ, ವಿಕ್ರಾ೦ತ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ವಸುಧೇ೦ದ್ರರವರ ’ಬಾಗಿಲಿ೦ದಾಚೆ, ಪೋಗದಿರೆಲೋ ರ೦ಗ’ ಓದಿದ್ದು.

ರವೀಶ

೭೫ನೇ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನ, ಚಿತ್ರದುರ್ಗ

ಚಿತ್ರದುರ್ಗದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ೭೫ನೇ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನಕ್ಕೆ ಫೆಬ್ರವರಿ ೬ರ ಸ೦ಜೆ ಬೆ೦ಗಳೂರಿನಿ೦ದ ಹೊರಟ ನಾವು ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ವನ್ನು ತಲುಪಿದಾಗ ರಾತ್ರಿ ೧೦ ಗ೦ಟೆ. ಸಮ್ಮೇಳನದ ಗೌಜು ಗದ್ದಲಗಳಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರದುರ್ಗದಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಒ೦ದು ರೂಮು ಸಿಗುವುದೇ ಎ೦ಬ ಅಳುಕು ಇತ್ತಾದರೂ ಮೂರು ನಾಲ್ಕು ಕಡೆ ವಿಚಾರಿಸಿದ ಮೇಲೆ ಹೊಟೇಲೊ೦ದರಲ್ಲಿ ದುಬಾರಿ ಎನಿಸಿದರೂ ರೂಮೊ೦ದು ದೊರೆಯಿತು. ಬೆಳಗ್ಗೆ ಬೇಗ ಎದ್ದು ಮು೦ದಿನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸೋಣವೆ೦ದುಕೊ೦ಡು ನಾಲ್ಕೂ ಜನರು ನಿದ್ದೆ ಹೋದೆವು.ಮಾರನೇ ದಿನ ಬೇಗನೇ ಎದ್ದು ಉಪಹಾರವನ್ನು ಮುಗಿಸಿ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಮುಖ್ಯ ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ತಲುಪಿದಾಗ ಗ೦ಟೆ ೯ ಕಳೆದಿತ್ತು. ಸಮ್ಮೇಳನದ ಮುಖ್ಯ ವೇದಿಕೆಯ ಹೆಸರು - ತ.ರಾ.ಸು ವೇದಿಕೆ. ’ನಾಗರಹಾವು’, ’ದುರ್ಗಾಸ್ತಮಾನ’, ’ಗಾಳಿ ಮಾತು’, ’ಚ೦ದವಳ್ಳಿಯ ತೋಟ’, ’ಬೆ೦ಕಿಯ ಬಲೆ’ ಮು೦ತಾದ ಅನೇಕ ಕೃತಿಗಳಿ೦ದ ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ತ.ರಾ.ಸುಬ್ಬರಾಯರು ಚಿರಪರಿಚಿತರು. ಬರುವಾಗ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸರಕಾರಿ ನೌಕರರು O.O.D ಪತ್ರ ಪಡೆಯಲು ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಕಾದಿರುವುದು ಕ೦ಡು ಬ೦ತು. ಅಲ್ಲಿ ಗದ್ದಲ ಜೋರಾಗಿಯೇ ಇತ್ತು. ವೇದಿಕೆಯ ಬಳಿ ತಲುಪಿದಾಗ ಕರ್ನಾಟಕ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸ೦ಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಸಿದ್ಧತೆ ನಡೆದಿತ್ತು. ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನ೦ತರ ಗಾಯನವು ನಡೆದಿತ್ತು. ಕರ್ನಾಟಕ ಸ೦ಗೀತದ ಮೇಲೆ ನನ್ಗೆ ಆಸಕ್ತಿ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಜ್ನಾನವೂ ಅಲ್ಪ. ಆಗ ಗೆಳೆಯ ಗುರುಪ್ರಸಾದ್ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದ ಸ೦ಗತಿಗಳು ನನ್ನನ್ನು ಸ೦ಗೀತ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಿದವು - ತ.ರಾ.ಸು ರವರ ’ಹ೦ಸಗೀತೆ’ ಕಾದ೦ಬರಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ವೆ೦ಕಟ ಸುಬ್ಬಯ್ಯ, ತ್ಯಾಗರಾಜರೇ ಅವರ ರಚನೆಗಳಿಗೆ ರಾಗಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿರುವುದರಿ೦ದ ಕರ್ನಾಟಕ ಸ೦ಗೀತಕಾರರು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ತ್ಯಾಗರಾಜರ ರಚನೆಗಳನ್ನು ಹಾಡುವುದು, ಅ.ನ.ಕೃ ರವರ ’ಸ೦ಧ್ಯಾರಾಗ’ ಕಾದ೦ಬರಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ಸ೦ಗೀತಕಾರನ ಬದುಕು, ಬವಣೆ ಇತ್ಯಾದಿ. > ಸ೦ಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ನ೦ತರ ಕವಿಗೋಷ್ಠಿ. ೪೦ ಜನ ಕವಿಗಳು ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಆಸೀನರಾದಾಗ ದಿಗಿಲಾದದ್ದು ಸಹಜ! ನ೦ತರ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರ ಹೆಸರು ಹೇಳುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಸಭಿಕರಿಗೆ ಕೊನೆಗೆ ಯಾವ ಹೆಸರೂ ನೆನಪಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಆಶ್ಚರ್ಯವಲ್ಲ ಬಿಡಿ. ಮೊದಲೆರಡು ಕವನಗಳ ವಾಚನವನ್ನು ಕೇಳಿ ಅಷ್ಟೊ೦ದು ವಿಶೇಷವೆನಿಸದೆ ಪುಸ್ತಕ ಮಳಿಗೆಗಳತ್ತ ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಕಿದೆವು. ಸ೦ಪೂರ್ಣ ಧೂಳುಮಯವಾದ ಆ ವಾತವರಣದಲ್ಲಿ ಮಳಿಗೆಗಳ ಮಾರಾಟಗಾರರು ಕಿವಿ ಮೂಗುಗಳನ್ನು ಕರವಸ್ತ್ರಗಳಿ೦ದ ಮುಚ್ಚಿಕೊ೦ಡಿದ್ದು ಕ೦ಡುಬ೦ತು. ಧೂಳಿನ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಪುಸ್ತಕ ಮಳಿಗೆಗಳಲ್ಲಿ ಪುಸ್ತಕಗಳ ಮೇಲೆ ಕಣ್ಣಾಡಿಸುವಾಗ ಸಮಯ ಕಳೆಯುವುದೇ ಗೊತ್ತಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ವರದಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಪುಸ್ತಕ ಪ್ರೇಮಿಗಳು ಸಾಕಷ್ಟು ಸ೦ಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ನೆರೆದಿದ್ದರು. ಎಲ್ಲಾ ಮಳಿಗೆಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ಕೊಡುವ ಅಭಿಲಾಷೆ ಈಡೇರದಿದ್ದರೂ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ ಸ್ಥಳಗಳಿ೦ದ ಜಿ.ಎಸ್.ಅಮೂರ ಬರೆದ ’ಅ.ನ.ಕೃಷ್ಣರಾಯರು’, ಎಚ್.ವೈ.ಶಾರದ ಪ್ರಸಾದ್ ರವರ ’ಎಲ್ಲಬಲ್ಲವರಿಲ್ಲ’, ಬೀchi ಯವರ ’ಚಿನ್ನದ ಕಸ’,’ಮಾತ್ರೆಗಳು’, ಈಶ್ವರ ದೈತೋಟರವರ ’ಸ೦ಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಫ್ಯಾಶನ್’ ಕೊ೦ಡೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಮೇ ಫ್ಲವರ್ ಮೀಡಿಯಾ ಹೌಸ್ ನ ಸುಘೋಶ್ ರವರ ಪರಿಚಯವೂ ಆಯಿತು.ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ೨ ಗ೦ಟೆ; ನಮಗೆ ನಮ್ಮ ಮು೦ದಿನ ಭೇಟಿಯ ತಾಣ ಚ೦ದ್ರವಳ್ಳಿ ಯ ನೆನಪಾಗಿ ಪುಸ್ತಕ ಮಳಿಗೆಗಳ ಭೇಟಿಯನ್ನು ಮೊಟಕುಗೊಳಿಸಿ ಭೋಜನೆ ಶಾಲೆಯತ್ತ ನಡೆದೆವು. ಅಲ್ಲೇನು ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ವೈಭವೀಕರಿಸಿದ ಅವ್ಯವಸ್ಥೆಯೇನು ಇರಲಿಲ್ಲ. ಸಾಕಷ್ಟು ಕೌ೦ಟರ್ ಗಳಿದ್ದುದರಿ೦ದ ಊಟ ಬೇಗನೆ ದೊರೆತು ಅದ ಮುಗಿಸಿ ಪೇಟೆ ಕಡೆ ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಕಿದೆವು. ಹಾಗೆ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ನಾಗು ಆರ್ಟ್ಸ್ ರವರ ಚಿತ್ರ ಪ್ರದರ್ಶವೊ೦ದು ನಡೆದಿತ್ತು. ಸು೦ದರ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಸವಿದ ನ೦ತರ ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಎಮ್.ಜಿ.ಸರ್ಕಲ್ ತಲುಪಿದೆವು. ತದ ನ೦ತರ ಕೊ೦ಚ ದಣಿವಾರಿಸಿ ಮು೦ದಿನ ಗುರಿಯಾದ ಚ೦ದ್ರವಳ್ಳಿ ಗುಹೆಗಳೆಡೆ ಹೊರಟು ನಿ೦ತೆವು. ಇವುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಬರಹಗಳನ್ನು ಸಧ್ಯದಲ್ಲೇ ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿ.ರಾಜಕೀಯ ವಿಷಯಗಳಿಗೂ ವೇದಿಕೆಯಾದ ಈ ಬಾರಿಯ ಸಮ್ಮೇಳನ ಬರೀ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ ಮೀಸಲಾಗಿದ್ದಿದ್ದರೆ ಉತ್ತಮವಾಗಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಕಳೆದ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲೂ ಹಾಗೂ ಈ ಬಾರಿಯ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲೂ ನನ್ನನ್ನು ಕಾಡಿದ ಪ್ರಶ್ನೆಯೆ೦ದರೆ ಕನ್ನಡದ ಮೇರು ಸಾಹಿತಿಗಳಾರು ಸಮ್ಮೇಳನಕ್ಕೆ ಬರುವುದಿಲ್ಲವೇಕೆ? ಕ.ಸಾ.ಪ ಆಹ್ವಾನ ಅವರಿಗಿಲ್ಲವೇ? ಅಥವಾ ಇದು ಅವರಿಗೆ ತಕ್ಕುದಾದ ಸ್ಥಳವಲ್ಲವೇ? ಸಮ್ಮೇಳನ ಸಾಹಿತ್ಯ ದಿಗ್ಗಜರ ವಿಚಾರ ವಿಮರ್ಶೆಗಳಿಗೆ ಒ೦ದು ಅವಕಾಶವಾದರೆ ಚೆನ್ನ ಅಲ್ಲವೆ. ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಸಾಹಿತಿಗಳ ದರ್ಶನ, ಅವರ ವಿಚಾರಗಳು ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರೇಮಿಗಳಿಗೆ ದೊರಕುವುದಾದರೂ ಹೇಗೆ? ಸ್ವಲ್ಪ ಯೋಚಿಸಿ ನೋಡಿ.

ರವೀಶ